Mekiko: Difference between revisions
iki Reverted edits by 89.197.154.58 (talk) to last revision by T8 Expresso Tags: Rollback SWViewer [1.4] |
he lilolilo i kekahi o ka ʻike e pili ʻana iā Mekiko |
||
Laina 23: | Laina 23: | ||
| paalua kelepona = +52 |
| paalua kelepona = +52 |
||
}} |
}} |
||
ʻO '''Mekiko''' ({{lang-es|México}}; nahuaː ''Mēxihco''), kapaʻia hoʻi '''Mokuʻāina Mekiko Hui Pū ʻia''' ([[ʻŌlelo Sepania|'Ōlelo Paniolo]]: ''Estados Unidos Mexicanos'') ke [[kaumokuʻāina]] i ka ʻāpana Hema o [[ʻAmelika ʻĀkau]]. Noho ʻo Amelika Hui Pū ʻIa i ka ʻākau o Mekiko; ka Moana Pakipika i ka Hema a i ke komohana; Kuatemala, Belize, a me ke kai Karebiana i ka Hikina hema; a ke Kai Kūʻono o Mekiko i ka hikina.<ref>Merriam-Webster's Geographical Dictionary, 3rd ed., Springfield, Massachusetts, United States, Merriam-Webster; p. 733</ref> Aia kahi Mekiko he 1,964,375 km<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Central_Intelligence_Agency</ref>, ke aupuni nui 13 ma ka honua i kona nui; a he akahi a 126,014,024 mau poʻe kanaka i loko o ke aupuni, ke aupuni 10 nui loa i ka lehulehu, a ke aupuni ʻŌlelo Paniolo (Sepania) nui loa i ka lehulehu ma ka honua.<ref>https://www.inegi.org.mx/programas/ccpv/2020/</ref> He aupuni ʻo Mekiko me nā mokuʻāina 31 a me Ke Kūlanakauhale o Mekiko<ref>https://www.elfinanciero.com.mx/nacional/df-no-es-el-estado-32-aclaran-legisladores</ref>, ke kapikala a me ke kūlanakauhale nui loa ma ke aupuni. He mau kūlanakauhale ma ia aupuni, e like me, Gudalajara, Monterrey, Puebla, Toluca, Tijuana, Ke Kūlanakauhale o Juarez, a me Leon.<ref>https://www.citypopulation.de/php/mexico-metro.php</ref> |
|||
ʻO '''Mekiko''' ({{lang-es|México}}), kapaʻia hoʻi '''Mokuʻāina Mekiko Hui Pū ʻia''' ([[ʻŌlelo Sepania]]: ''Estados Unidos Mexicanos'') ke [[kaumokuʻāina]] i [[ʻAmelika ʻĀkau]]. Aia kahi Mekiko he 1,964,375 km² |
|||
Ua noho nā poʻe ma Mekiko mai ka makahiki 8,000 BC, a he hoʻokahi a nā kahua ʻeono o ke aokanaka;<ref>https://mapscaping.com/blogs/geo-candy/mapped-the-6-cradles-of-civilization</ref> home i nā aokanaka nui o nā poʻe ʻōiwi o Mekiko, o nā mea kikoʻī nā poʻe Maia a me nā poʻe ʻAteteka. I ka makahiki 1521, ua lawe pio a hoʻokolonaio ke Aupuni ʻEmepela Sepania i Mekiko, a ua kūkulu i ka panālaʻau hou ʻo Sepania hou. Ua kikoʻī ka ʻEkalesia Katolika i loko o ka hāliʻi ana o ka Hoʻomana Kristiano a me ka ʻŌlelo Paniolo, a ua hoʻomau kekahi o nā ʻano moʻomeheu ʻōiwi<ref>https://www.jstor.org/stable/23100485</ref>. Ua haʻakoi ʻo Sepania i nā poʻe ʻōiwi e lua ʻeli gula, a he kaulana o Sepania no nā kenekulia ʻekolu.<ref>https://books.google.com/books?id=MOI4CQAAQBAJ&pg=PA455</ref> A hala ʻia lā, ua hānau he ʻike aupuni hou nō nā poʻe o Mekiko, he huihui o nā nohona Mekiko ʻŌiwi, a me nā nohona ʻEuropa; a ua kōkua kēia me Ke Kaua Kūʻōkoʻa o Mekiko kūʻē Sepania i ka makahiki 1821.<ref>https://www.history.com/topics/mexico/history-of-mexico</ref> |
|||
== Nā kūmole == |
== Nā kūmole == |
Kāmua ʻia ma 23:42, 4 Malaki 2021
Mekiko Mokuʻāina Hui Pū ʻia | |||||
---|---|---|---|---|---|
Estados Unidos Mexicanos | |||||
| |||||
Mele aupuni: Himno Nacional Mexicano | |||||
Kapikala | Kūlanakauhale ʻo Mekiko | ||||
Kūlanahale nui loa | Kūlanakauhale ʻo Mekiko | ||||
ʻŌlelo kūhelu | ʻŌlelo Sepania | ||||
Aupuni | Lepupalika | ||||
- Ka Pelekikena | Andrés Manuel López Obrador | ||||
ʻAlea | |||||
- Huinanui | 1,972,550 (pae ʻia 14) | ||||
- Wai (%) | 2.5 | ||||
Helu kanaka | |||||
- Huinanui | 123,675,325 (pae ʻia 11) | ||||
- Paʻapū | 52.3 (kp klm) | ||||
Kālā | Peso ($, MXN) | ||||
Kāʻei hola | -06:00 | ||||
Pāʻālua kelepona | +52 |
ʻO Mekiko (sepa.: México; nahuaː Mēxihco), kapaʻia hoʻi Mokuʻāina Mekiko Hui Pū ʻia ('Ōlelo Paniolo: Estados Unidos Mexicanos) ke kaumokuʻāina i ka ʻāpana Hema o ʻAmelika ʻĀkau. Noho ʻo Amelika Hui Pū ʻIa i ka ʻākau o Mekiko; ka Moana Pakipika i ka Hema a i ke komohana; Kuatemala, Belize, a me ke kai Karebiana i ka Hikina hema; a ke Kai Kūʻono o Mekiko i ka hikina.[1] Aia kahi Mekiko he 1,964,375 km[2], ke aupuni nui 13 ma ka honua i kona nui; a he akahi a 126,014,024 mau poʻe kanaka i loko o ke aupuni, ke aupuni 10 nui loa i ka lehulehu, a ke aupuni ʻŌlelo Paniolo (Sepania) nui loa i ka lehulehu ma ka honua.[3] He aupuni ʻo Mekiko me nā mokuʻāina 31 a me Ke Kūlanakauhale o Mekiko[4], ke kapikala a me ke kūlanakauhale nui loa ma ke aupuni. He mau kūlanakauhale ma ia aupuni, e like me, Gudalajara, Monterrey, Puebla, Toluca, Tijuana, Ke Kūlanakauhale o Juarez, a me Leon.[5]
Ua noho nā poʻe ma Mekiko mai ka makahiki 8,000 BC, a he hoʻokahi a nā kahua ʻeono o ke aokanaka;[6] home i nā aokanaka nui o nā poʻe ʻōiwi o Mekiko, o nā mea kikoʻī nā poʻe Maia a me nā poʻe ʻAteteka. I ka makahiki 1521, ua lawe pio a hoʻokolonaio ke Aupuni ʻEmepela Sepania i Mekiko, a ua kūkulu i ka panālaʻau hou ʻo Sepania hou. Ua kikoʻī ka ʻEkalesia Katolika i loko o ka hāliʻi ana o ka Hoʻomana Kristiano a me ka ʻŌlelo Paniolo, a ua hoʻomau kekahi o nā ʻano moʻomeheu ʻōiwi[7]. Ua haʻakoi ʻo Sepania i nā poʻe ʻōiwi e lua ʻeli gula, a he kaulana o Sepania no nā kenekulia ʻekolu.[8] A hala ʻia lā, ua hānau he ʻike aupuni hou nō nā poʻe o Mekiko, he huihui o nā nohona Mekiko ʻŌiwi, a me nā nohona ʻEuropa; a ua kōkua kēia me Ke Kaua Kūʻōkoʻa o Mekiko kūʻē Sepania i ka makahiki 1821.[9]
Nā kūmole
- ↑ Merriam-Webster's Geographical Dictionary, 3rd ed., Springfield, Massachusetts, United States, Merriam-Webster; p. 733
- ↑ https://en.wikipedia.org/wiki/Central_Intelligence_Agency
- ↑ https://www.inegi.org.mx/programas/ccpv/2020/
- ↑ https://www.elfinanciero.com.mx/nacional/df-no-es-el-estado-32-aclaran-legisladores
- ↑ https://www.citypopulation.de/php/mexico-metro.php
- ↑ https://mapscaping.com/blogs/geo-candy/mapped-the-6-cradles-of-civilization
- ↑ https://www.jstor.org/stable/23100485
- ↑ https://books.google.com/books?id=MOI4CQAAQBAJ&pg=PA455
- ↑ https://www.history.com/topics/mexico/history-of-mexico
He ʻōmuku kēia mea. Inā hiki iā ʻoe ke ʻōlelo Hawaiʻi, e kōkua mai i ka holomua ʻana i kēia mea. |