Lingua franca nova

Mai Wikipedia

ʻO Lingua franca nova (i hoʻopau ʻia ʻo LFN a ʻike ʻia ʻo Elefen, he ʻōlelo kōkua i hana mua ʻia e C. George Boeree o ke Kulanui ʻo Shippensburg, Pennsylvania, a ua hoʻomohala hou ʻia e nā mea hoʻohana he nui. ʻo ia hoʻi ʻo Palani, ʻItalia, Pukikī, Kepania, a me Katala.

ʻO Lingua Franca Nova (“Elefen”) he ʻōlelo i hoʻolālā ʻia e maʻalahi, kūlike, a maʻalahi hoʻi e aʻo no nā kamaʻilio honua. Loaʻa iā ia kekahi mau ʻano maikaʻi:

  1. He kakaikahi kona mau phonemes. Ua like ia me ka Italia a me ka Paniolo.
  2. He huaʻōlelo phonetically. ʻAʻole pono ke keiki e hoʻolilo i nā makahiki i ke aʻo ʻana i nā hewa.
  3. Loaʻa iā ia ka grammar maʻamau, e like me nā Creole o ka honua.
  4. Loaʻa iā ia kahi hoʻonohonoho maʻamau o nā affix huahua no ka hoʻopuka huaʻōlelo maʻamau.
  5. Loaʻa iā ia nā lula no ka hoʻonohonoho ʻōlelo, e like me nā ʻōlelo nui he nui.
  6. Hoʻokumu paʻa ʻia kāna mau huaʻōlelo i nā ʻōlelo Romance hou. ʻO kēia mau ʻōlelo i laha a koʻikoʻi, a ua hāʻawi lākou i ka hapa nui o ka ʻōlelo Pelekane
  7. Hoʻolālā ʻia e ʻae maoli i nā neologisms ʻenehana Latin a me Helene, ka de facto "paʻamau honua".
  8. Hoʻolālā ʻia ia e like me ka "maʻamau" i ka poʻe i kamaʻāina i nā ʻōlelo Romance, me ka ʻole o ka paʻakikī i nā poʻe ʻē aʻe ke aʻo.

Moʻolelo[E ho'opololei | edit source]

Ua hoʻomaka ʻo Boeree e hoʻolālā i ka Lingua Franca Nova i ka makahiki 1965,[1] me ka pahuhopu o ka hoʻokumu ʻana i kahi ʻōlelo kōkua honua maʻalahi, kūlike a maʻalahi hoʻi e aʻo no ka kamaʻilio honua.[2] Ua hoʻoikaika ʻia ʻo ia e ka Mediterranean Lingua Franca a i ʻole "Sabir", he pidgin Romance i hoʻohana ʻia e nā luina ʻEulopa a me nā mea kālepa ma ke ʻano he lingua franca ma ka Mediterranean Basin mai ke kenekulia 11–18, a me nā creole like ʻole e like me Papiamento a me Haitian Creole. Ua hoʻohana ʻo ia i ka Palani, Italia, Pukiki, Paniolo, a me Catalan ma ke ʻano he lexifiers.

Ua hōʻike mua ʻia ʻo Lingua Franca Nova ma ka pūnaewele ma 1998. He Yahoo! Ua hoʻokumu ʻia ka hui[3] ma 2002 e Bjorn Madsen, a hiki i kahi o 300 mau lālā i hāʻawi nui i ka ulu ʻana o ka ʻōlelo.

I ka makahiki 2005 ua hana ʻo Stefan Fisahn i wiki no ka ʻōlelo.[4] Ua neʻe ka wiki i Wikia i ka makahiki 2009, a laila hoʻokipa pololei ʻia ma ka pūnaewele mana ma 2019.

Ma 2007, ua hoʻokumu ʻo Igor Vasiljevic i kahi hui Facebook, i kēia manawa he 600 mau lālā.

Ua hāʻawi ʻia ʻo LFN i kahi inoa ISO 639-3 ("lfn") e SIL i Ianuali 2008.

I ka makahiki 2008, hoʻomaka ʻo Simon Davies e hana i nā mea hou nui i ka puke wehewehe ʻōlelo "master" hiki ke huli ma ka LFN–English. Ke mālama ʻia nei ka puke wehewehe ʻōlelo ma ka pūnaewele kūhelu, me ka ʻoi aku o 20,000 mau helu, a ua paʻi ʻia ma ke ʻano paʻi i ka makahiki 2018.

I ka makahiki 2012, ua paʻi mua ʻia kekahi puke moʻolelo i unuhi piha ʻia ma ka Lingua Franca Nova ma ke ʻano paʻi: La aventuras de Alisia en la pais de mervelias, ʻo ia ka unuhi a Simon Davies i kā Lewis Carroll's Alice's Adventures in Wonderland.

I ka makahiki 2014, ua hoʻokumu ʻia kahi pūnaewele mana hou ma ka domain "elefen.org": hāʻawi ia i nā kākoʻo aʻo like ʻole (e like me ka papa inoa o nā huaʻōlelo no ka poʻe mākaʻikaʻi, nā alakaʻi grammar piha) i loaʻa i nā ʻōlelo he nui, a hoʻokipa i kahi wiki a me ka puke wehewehe ʻōlelo aupuni. Loaʻa pū kekahi mau puke moʻokalaleo i unuhi piha ʻia ma Lingua Franca Nova ma ka pūnaewele kūhelu no ka heluhelu ʻana. Loaʻa i ka pūnaewele kekahi laʻana kūkākūkā kamaʻilio: La conversa prima no nā haumāna hoʻomaka https://www.elefen.org/leteratur/la_conversa_prima.html

Ma ʻApelila 18, 2018, ua hoʻolaha ʻia ʻo Wikipedia ma Lingua Franca Nova, i kapa ʻia ʻo "Vicipedia", ma ke ʻano he papahana Wikipedia maʻamau.

Ma Mei 15, 2020 ma ka Pūnaewele a ma Mei 10, 2021 ma ke ʻano paʻi ka moʻolelo moʻolelo mua i kākau ʻia ma Lingua Franca Nova i paʻi ʻia: La xerca per Pahoa, na Vicente Costalago.

Ma Ianuali 5, 2021, ua make ka mea haku ʻōlelo, ʻo C. George Boeree, i ka maʻi maʻi pancreatic i kona mau makahiki he 68.

Palapala[E ho'opololei | edit source]

Aia kekahi palapala waiwai ma Lingua Franca Nova me nā kikokikona kumu a unuhi ʻia.

ʻO ka puke moʻolelo mua i kākau ʻia ma Lingua Franca Nova ʻo La xerca per Pahoa[5], na Vicente Costalago, i paʻi ʻia ma Mei 15, 2020 ma ka Pūnaewele a ma Mei 10, 2021 ma ke ʻano paʻi.

Nā kuhikuhi[E ho'opololei | edit source]

  1. Boeree, C. George. "Istoria de elefen". Vici de Elefen (in LFN).  Unknown parameter |access-date= ignored (help)
  2. Bartlett, Paul O. (2005-11-30). "Conlangs and International Auxiliary Languages".  Unknown parameter |access-date= ignored (help)
  3. "Lingua Franca Nova (LFN)". Yahoo! Groups. Archived from the original on 2007-01-14.  Unknown parameter |url-status= ignored (help)
  4. "LinguaFrancaNova" (in LFN). Archived from the original on 2005-01-21. 
  5. "La xerca per Pahoa". Vici de Elefen (in lfn). Archived from the original on 2020-07-17.  Unknown parameter |access-date= ignored (help); Unknown parameter |url-status= ignored (help)