Jump to content

Kōnane

Mai Wikipedia
Kōnane ma Puʻuhonua o Hōnaunau

Kōnane he pāʻani kaʻakālai kahiko mai Hawaiʻi mai - he pāʻani no ʻelua mea pāʻani. Ua haku wale ʻia e nā poʻe Polenekia o Hawaiʻi i ka wā kahiko. He pāʻani noʻonoʻo kēia e hōʻike ana i ke akamai o nā kūpuna Hawaiʻi i ka wā kahiko.[1] Hoʻomaka ka pāʻani ʻana me ka papa kōnane piha i nā ʻiliʻili kau ʻia ma ke ʻano papamū, ʻo ia hoʻi, he lauana hōʻalo o hoʻokahi ʻiliʻili ʻeleʻele, hoʻokahi keakea a pēlā wale aku. Mai laila, hiki i ka mea pāʻani ke hoʻolele i kāna ʻili i luna o kā ka hoa paio i mea e "ʻai" ai i nā ʻiliʻili o ka hoa paio. ʻO kēia hana ke konene. Inā ʻaʻole hiki i kekahi mea pāʻani ke ʻai i kā ka hoa paio ʻili ua eo ʻo ia i kona hoa paio.

Ma mua o ka hōʻea mua ʻana mai o ko ʻEulopa i Hawaiʻi nei, pāʻani ʻia ʻo kōnane me nā ʻāpana koʻa keakea liʻiliʻi a me nā ʻiliʻili ʻeleʻele ʻalā, a ʻelekū paha, a māono paha ma luna o ka papa nekele pōhaku. Aia ma Puʻuhonua o Hōnaunau kekahi o kēia mau papamū kahiko.

Ke aʻo ʻana

[E ho'opololei | edit source]

Ua hoʻohana ʻia ke kōnane i mea hoʻonaʻauao i kēia mau lā. Hiki ke hoʻohana ʻia nā ʻano papamū like ʻole:[1]

  • He papamū aʻo me nā laina ʻulaʻula e hōʻike ana i nā neʻe hiki ʻole
  • He papamū lole maʻalahi no ka lawe ʻana
  • Hiki ke hoʻohana i nā pākaukau like ʻole, e laʻa me nā pani pākini

Pāʻani ʻia ʻo kōnane i luna o ka papa kuea he huinahā lōʻihi paha. Ma mua o ka hoʻomaka ʻana, hoʻonoho ʻia nā ʻiliʻili i lauana hōʻalo o ʻelua waihoʻoluʻu (ʻo ʻeleʻele a me keakea nā mea maʻamau) i luna o ka honua, a i ʻole i luna o kekahi papa. Eia nō naʻe, hiki nō ke hoʻolaulā i ka papa pāʻani i nā nui a pau. I ka hana maʻamau ʻana:

  • He 6x6 ka papa liʻiliʻi
  • He 14x14 ka papa nui
  • ʻO ka papa kuʻuna, he 9x13, 14x17, a i ʻole 13x20

Nā loina hoʻokele

[E ho'opololei | edit source]

ʻOiai he pāʻani hoʻokūkū ke kōnane, ʻaʻole ma ka ikaika wale nō ka lanakila ʻana. Ma ka mālama maikaʻi ʻana i nā ʻiliʻili ka mea nui, ʻaʻole ma ka hopu wale ʻana i nā ʻiliʻili o ka hoa paio. Ua hoʻohana ʻia ke kōnane e nā alakaʻi kahiko i mea aʻo no ka hoʻokele kaua, akā ʻo ka mālama pono ʻana i nā kumuwaiwai ke kumu o ka lanakila. He mea nui ka ʻike pono ʻana i nā kumuwaiwai a me ke ʻano hoʻohana maikaʻi ʻana iā lākou.[1]

Nā loina Hawaiʻi

[E ho'opololei | edit source]

He mau loina Hawaiʻi i aʻo ʻia ma o ke kōnane:[1]

  • Ahonui - Ka hoʻomanawanui, ke ahonui, a me ka hilinaʻi. Pono e noʻonoʻo pono ma mua o ka neʻe ʻana i ka ʻiliʻili.
  • Haʻahaʻa - Ka haʻahaʻa ma ka lanakila a me ka eo ʻana. He mea aʻo ka make ʻana.
  • ʻIke loa - Ka ʻimi naʻauao a me ka hoʻomaopopo ʻana i nā ʻano like ʻole o ka pāʻani.

Ka pahu hopu

[E ho'opololei | edit source]

ʻO ka mea pāʻani mua e hiki ʻole ai ke ʻai i kā kona hoa paio, nona ke eo i ka hoa paio. No ka mea ʻē aʻe ka lanakila.

Nā loina me ka pāʻani ʻana

[E ho'opololei | edit source]

Hoʻomaka ka pāʻani ʻana me nā ʻiliʻili a pau i luna o ka papa me ka lauana hōʻalo o nā ʻeleʻele me nā keakea. Koho nā mea pāʻani i kā lāua waihoʻoluʻu ponoʻī (ʻeleʻele a i ʻole keakea).

  • Na ka ʻeleʻele e konene mua, a pono iā ia ke kāpae i hoʻokahi o kāna mau ʻiliʻili ponoʻī mai ka piko mai o ka papa, a i ʻole mai nā kihi mai
  • ʻO ke kāpae aʻela nō ia a ke keakea i hoʻokahi o kāna mau ʻiliʻili ponoʻī mai kekahi hakahaka mai ma nā ʻaoʻao kūpono
  • Mai nei mai, ʻai kaʻahele nā mea pāʻani i kā ka mea ʻē aʻe mau ʻiliʻili
  • He mau ʻai ʻana nā konene ʻana a pau
  • ʻO nā ʻiliʻili ma hoʻohaki ʻaoʻao kūpono wale nō nā mea e ʻai ʻia
  • Hiki ke ʻai i nā ʻiliʻili he nui ma hoʻokahi konene ʻana inā he hakahaka ka hopena

Nā kūmole

[E ho'opololei | edit source]
  1. 1.0 1.1 1.2 1.3 "About Uncle John". HawaiianCheckers.com. 
He ʻōmuku kēia mea. Inā hiki iā ʻoe ke ʻōlelo Hawaiʻi, e kōkua mai i ka holomua ʻana i kēia mea.