Niʻihau

Mai Wikipedia
(Kia hou mai Ni‘ihau)
Niʻihau
The Forbidden Isle
He kiʻi kēia mai Kepakemapa 2007
He kiʻi kēia mai Kepakemapa 2007
Hōʻike honua

Kuhikuhina Anakuhi:Coor dm
ʻAlea 69.5 mil ph2
Pae Ka moku Hawaiʻi nui ʻehiku
Lae kiʻekiʻe loa Mauna Pānīʻau
  1,250 kp
ʻIkepili helu
Heluna kanaka 160 (ma 2000)
Paʻapū pūʻuo kanaka 2/mil ph2 (1/klm ph2)
Nā hōʻailona kūhelu
Pua Pūpū
Waihoʻoluʻu Keʻokeʻo

ʻO Niʻihau (kapa ʻia ʻo The Forbidden Isle ma ka ʻōlelo Pelekane) ka mokupuni haūwāmika liʻiliʻi loa o ka pae ʻāina ʻo Hawaiʻi. He 69.5 kapuaʻi kuea ka nui o Niʻihau. Aia ʻo Niʻihau he 17.5 mile ma naʻe o Kauaʻi. ʻO Kaulakahi ka inoa o ke kai ma waena o Kauaʻi me Niʻihau. Aia ka mokupuni ehamīawaīmā eikawikʻaikoiwal Lehua he 0.7 mile ma naʻe o Niʻihau. Na Keith Robinson lāua ʻo Bruce Robinson ʻo Niʻihau.

Ka Lehulehu[E ho'opololei | edit source]

Ma ka helukānaka o 2010 ʻōlelo ʻia he 170 mau poʻe ke noho nei ma ka mokupuni[1]. Akā ʻōlelo nā ʻike maka he akahi a 35 a 50 mau poʻe o ka lehulehu.[2] Kākoʻo kekahi o nā poʻe i ko lākou ʻohana me ka mahiʻai a lawaiʻa ana, a kākoʻo kekahi me ke kōkua nele. He manuahi ka noho ana ma ka mokupuni no nā kānaka, a he manuahi ka iʻo pū.[3] Aʻale he kelepona ai ʻole nā alahele hou ma Niʻihau. O ka holo lio ke ʻano nui o ka halihali ana ma ka mokupuni, akā hoʻohana nā poʻe i nā paikikala pū. Aʻahe ikehu kāʻokoʻa ma ka mokupuni he hawewe ikehu lā wale nō. Aʻahe paipu ai ʻole wai kaha ma ka mokupuni. Loaʻa nā poʻe a pau i ka wai mai ka hopu ua. Ua hoʻokumu ʻia ka ʻohana Lopikana i ka hapanui o nā mea ʻaelike. Aʻahe hōkele ma ka moku, a lawe mai kekahi pākī i nā ukana mai Kauaʻi mai, hapanui o ka manawa ua kūʻai ʻia nā poʻe ʻohana ma Kauaʻi, me ka halihali manuahi.[3]


ʻŌlelo ka lehulehu i ke ʻano ʻōlelo Niʻihau o ka ʻŌlelo Hawaiʻi no ko lākou ʻōlelo makuahine, o kekahi o nā ʻāpana o ke kumu o kēia, ke kūʻai ana o ka mokupuni, he mau kānāwai no nā ʻona hou o ka mokupuni, e like me ka hoʻomau o ka ʻōlelo a nohona Hawaiʻi ma ka mokupuni. He ʻano ʻōkoʻa ke ʻano ʻōlelo o Niʻihau mai ke ʻano hou a maʻamau o ka ʻŌlelo Hawaiʻi, e like me nā huaʻōlelo o [t] a me [r] i pani na /k/ a me /l/.[3] ʻO Niʻihau ka mokupuni hoʻokahi i ʻōlelo mua i ka ʻŌlelo Hawaiʻi. He kokoke aʻe ka ʻano ʻōlelo Niʻihau i ka ʻŌlelo Hawaiʻi i walaʻau ʻia mai ka manawa i hiki mai nā poʻe ʻEulopa. ʻO ka ʻōlelo Pelekania ka ʻōlelo lua a nā poʻe Niʻihau.[3]

  1. http://files.hawaii.gov/dbedt/census/Census_2010/demographic/demo_profile_ct_NI/2010dp_ct412.pdf
  2. https://niihauheritage.org/niihau_today/
  3. 3.0 3.1 3.2 3.3 "Archive copy". Archived from the original on 2011-06-16. Retrieved 2021-03-03.